-Why do you hate me so much?

-I love you, Pablo. It's myself I hate.

Χωρίς καμιά προσπάθεια φέτος. Όλα μόνα τους. Ένας καφές με παγάκια, ένα μαύρο καλαμάκι, μία θάλασσα, ένας αέρας, ένα κλασικό ψιλοάγχος παρά την αισιοδοξία των τελευταίων μηνών, ένα αυτοκίνητο πυρωμένο από τον ήλιο και μια αυλή που ακόμα και μέρα μεσημέρι υπόσχεται ξαστεριές. Αυτά από αφορμές. Τα άλλα τραγουδιόνται με ανοιχτά παράθυρα και μυρωδιά αντηλιακού.

Η κατανόηση απέχει μόλις κατά δύο κλικ. 
Το ένα στο podcast. 

.

Ανοίγεις τα παλιά τεφτέρια και ψάχνεις με την επιμονή του αδικημένου. Πότε ήταν το τελευταίο άδειο απόγευμα που θυμάσαι; Μάταιες αναζητήσεις- τι τα σκαλίζεις; Χαρτί μυρίζει και καφές. Παλιά μελαγχολία. Σου είπε ότι δένεται με τέτοια μικρορπάγματα και για σένα λίγα λεπτά ύπνου ήταν το πρώτο σχοινί. Ξημέρωμα στο δρόμο, σε μια άδεια πολιτεία που ξέρεις πώς να την προσπερνάς. Η θάλασσα στ’ αριστερά. Στα δεξιά η θάλασσα. Το σύννεφο έφερε βροχή κι ένα δισάκι στον ώμο γεμάτο προσδοκίες. Έπειτα η ερημιά της ματαιότητας, κλειδιά που γυρίζουν και εκπλήξεις. Ελεύθερος. Μεσημέρι κι όλο το βάρος στους ώμους. Φαγητό που κατεβαίνει με το ζόρι. Νερό καθόλου. Βροχή στην πρόβλεψη, ήλιος στην αλήθεια. Εμείς που μείναμε θα τρώμε το πρωί μια φέτα από του ήλιου το καρβέλι, έλεγε ο ποιητής. Με το αυτοκίνητο πιάνεις τα βουνά, πεύκο και θάλασσα μαζί- να ένα καλό για να μυρίζεις. Πέτρινο το θεατράκι στη στροφή. Ένας δίσκος για τις μεγάλες αποστάσεις κι ένας ακόμα για τις βιαστικές. Κι ας έχεις την άνεση να πας μακριά, εσύ θα επιταχύνεις σαν να κινδυνεύεις να φτάσεις κιόλας. Κι όλα επί χίλια.

...σ' ένα σκοπό χερουβικό.

Να σου πω την αλήθεια;
Την αλήθεια όμως.
Μου άρεσαν όλα.
Ακόμα και η βροχή μες στα τσιμέντα.
Και ο Αλέξανδρος και το Καλντερίμι.
Και η Ανδρομέδα που δεν καθίσαμε.
Και η νυχτερινή μας ζάλη.
Και το κρύο μέχρι το σπίτι.
Και τα πρωινά.
Και οι πεζοπορίες.
Και οι μικρές πλατείες ήσσονος σημασίας.
Και η λίμνη.
Και το μικρό διαβολάκι.
Και η φαινομενικά αδιάφορη τηλεθέαση το τελευταίο απόγευμα.
Μα περισσότερο απ' όλα τα γέλια.

Αύριο το πρωί θα μου έχει περάσει;

Πολλές φορές αναρωτήθηκα τι μπορεί να κάνεις τη στιγμή που εγώ αναρωτιέμαι για σένα. Έχουμε να μιλήσουμε κάποιες μέρες μα δεν είμαστε χαμένοι. Πάντα έτσι δε γινόταν; Σήμερα ξύπνησα νωρίς, δεν είχα κέφι για πολλά, άπλωσα τα πλυμένα ρούχα (χθεσινοβραδινό χρέος) και ξεκίνησα. Από νωρίς λοιπόν παλεύω με τις ασκήσεις. Μόνη πια σε κάτι μέρες που σταμάτησαν να συγχωρούν. Όχι ψυχικά μόνη, όχι κοινωνικά μόνη. Ξέρεις· μόνη. Τα τσιγάρα να στρίβονται το ένα μετά το άλλο. Ο καφές να μην αδειάζει ποτέ ολότελα, πάντα να μένει λίγο μαύρο νερό στην καφετιέρα. Και ξανά. Ασκήσεις, λύσεις, θεωρίες, πράξεις που πολύ αμφιβάλω αν ποτέ θα γίνουν πράξεις. Το προηγούμενο μεσημέρι μας βρήκε να περπατάμε παρέα τους πεζόδρομους που αγαπάς. Στεκόμαστε ανά διαστήματα απλά να χαζέψουμε για λίγο και ύστερα πάλι στο περπάτημα. Πάμε για βιβλία; Πάμε. Τόμοι λογοτεχνίας μέσα στη σκόνη, περιοδικά με γυμνές παραδίπλα, άρλεκιν στη βιτρίνα, τα ευπώλητα σε ειδικές στοίβες μπροστά στο ταμείο. Ξεθάβω έναν Ginsberg και σου τον δίνω. Το Ουρλιαχτό και άλλα. Για μένα Μάνος Ελευθερίου να απολογείται για το άγγιγμα του χρόνου και να μετρά μία- μία τις ενοχές του. Εσύ, δεν θα το διάβαζες αυτή την περίοδο, λες. Έτσι κι εγώ θα προτιμήσω Λεύκες Ασάλευτες.

Έπειτα τζάμι με θέα την Ακρόπολη. Μια θέα πάντα του αυτός ο βράχος, να ανεβάζει τις τιμές των μπαλκονιών, να ξεδιψά τις συνειδήσεις, να βάζει πλάτη στην κατρακύλα όλων μας ανά τους αιώνες. Τι θα πάρεις, ελληνικό για μένα. Διπλό. Γιατί δεν με είχες φέρει ποτέ εδώ; Στέκι κρυφό; Χαζεύεις το περιοδικό, σημειώνεις προτάσεις σε ένα χαρτί αλληλογραφίας. Φωτογραφίζεις έπειτα τις λεπτομέρειες του γύρω χώρου με φίλτρο sepia. Μα τι σου αρέσει σε αυτό το φίλτρο; Μια γάτα περνά αδιάφορη, διασχίζοντας τις κεραμοσκεπές. Βιάσου, θα την χάσεις. Και; Είναι τόσο σιωπηλές οι φωτογραφίες που είναι κρίμα τις φορτώνουμε με την επιπλέον σιωπή του sepia. Ξανά η Ακρόπολη στο βλέμμα· δεν θυμάμαι πόσο κράτησε εκείνη η ματιά. Σου είπα πως μόνο παρέα σου μπορώ να σωπαίνω χωρίς να με ενοχλεί και να το απολαμβάνω εξίσου. Κι εσύ απάντησες σωπαίνοντας.

Χαιρετώ.
*
Ρωτάς.
*
Απαντώ.
*
Ξαναρωτάς.
*
Υπεκφεύγω.
*
Μειδιάς.
*
Χαμογελάς.
*
Αναρωτιέσαι.
*
Προβληματίζεσαι.
*
Διευκρινίζω.
*
Προτείνω.
*
Ανταποκρίνεσαι.
*
Ακυρώνεις.
*
Πετάς.
*
Επιστρέφεις.
*
Αρχίζεις και επιπλέεις;
*
Αγρυπνώ.
*
Τολμάς;
*
Τολμάς.
*
Αναμένω.
*
Βραδιάζει.
*
Αδημονώ.

Απ’ το παράθυρο τις νύχτες κρυφοκοιτάζει μια σκιά. Μοιάζει με άνθρωπο, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να πει πλέον με σιγουριά πως ξέρει την αλήθεια. Πάνε μήνες που έχουν ξεκινήσει τα συμβούλια. Βρίσκονται κάθε δύο μέρες πριν βασιλέψει ο ήλιος και ανακατεύουν τις απόψεις. Μικρά αποκόμματα από εφημερίδες που ίσως έχουν κάποια σχέση, πληροφορίες που αναπαράγονται από στόμα σε στόμα, ίχνη από τα παπούτσια που έμειναν στο νωπό χώμα από τις περασμένες βροχές. Ρίχνουν στη μάχη κατασκόπους και υποκλοπείς. Πουλιά που έτυχε να δουν μια κίνηση, μέλισσες που επιχείρησαν να περάσουν το τζάμι, αδέσποτα που ίσως άκουσαν κάποιον ήχο. Ύστερα μαλώνουν πάντα για περίπου μιάμιση ώρα, κάποιος κάνει το πρώτο βήμα προς τα πίσω και ύστερα ακολουθούν οι υπόλοιποι, έχοντας κατά νου πως κάνουν το σωστό. Τα βρίσκουν και χαμογελούν εκ νέου κι ανήσυχα για την κατάσταση που εξακολουθεί να ισχύει. Μετά από δύο νύχτες ξανά τα ίδια για ένα βήμα πίσω.

Η σκιά κοιτάζει συνεχώς δίχως να μιλάει. Μένει άγρυπνη, με το φως να καίει, δίπλα στο παράθυρο. Άλλοτε ανάβει και τσιγάρο προστατεύοντας με τη χούφτα της την πρώτη φλόγα από τον άνεμο. Κοιτάζει εξακολουθητικά προς τα έξω, άλλοτε γυρνά το κεφάλι στον ουρανό, άλλοτε προς τα κάτω λες και προσπαθεί να φωτογραφίσει το χρόνο που περνά από την εικόνα που δίνει το παράθυρο προς τα έξω. Μια νύχτα που φυσούσε μανιασμένα τη θυμούνται να ανοίγει το τζάμι και να απλώνει το χέρι προς τα έξω. Φυσικά το γεγονός δεν είδαν οι ίδιοι, δεν είχε όμως σημασία. Κάποιο πουλί από τα περαστικά το είδε με την άκρη του ματιού του- δεν ήταν και σίγουρο, το σκοτάδι ήταν βαθύ και με τον αέρα έδινε μάχες να ισορροπήσει πάνω από το έδαφος. Άπλωσε το χέρι η σκιά λοιπόν έξω από το παράθυρο και άρχισε να φιλτράρει με τα δάχτυλα τον αέρα. Να μετρά τα απωθημένα του και τις ζωές που είχε ζήσει περνώντας από εκεί. Γιατί όμως να το κάνει αυτό, ποια η σκοπιμότητα, ποια η αφορμή και εν πάση περιπτώσει δεν είναι πράγματα αυτά, εν μέσω μιας ανύποπτης νυκτός και ενώ ίσα που είχε αρχίσει ο κόσμος να συνηθίζει την παρουσία της σκιάς μέσα από το τζάμι. Συνεδριάσεις και μαλώματα και κάμποσα βήματα πίσω.

Μέχρι που μια νύχτα το φως δεν άναψε ξανά και οι κατάσκοποι και οι υποκλοπείς δεν έβλεπαν για να κάνουν το καθήκον τους, αποχωρώντας για τις δουλειές που είχαν εξ’ αρχής οριστεί. Έτσι οι γείτονες σταμάτησαν να μαζεύονται κάθε δυο μέρες πριν βασιλέψει ο ήλιος. Σταμάτησαν να ανακατεύουν τις απόψεις, να καταθέτουν στοιχεία και υπόνοιες, να συλλέγουν πληροφορίες. Σταμάτησαν τα βήματα προς τα πίσω εν όψει υποχωρήσεων.

Κι όλα καλά.

Μια νύχτα, ταξιδεύοντας με το λεωφορείο της γραμμής για το λιμάνι του Πειραιά, ήμουν συντονισμένος στον Αθήνα 984 ακούγοντας την εκπομπή του Μάνου Ελευθερίου. Θυμάμαι πως εκείνη την περίοδο τον είχε πιάσει μια μανία με τραγούδια πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου· πολύς Θεοδωράκης, πολύς Μαρκόπουλος, ο Μάλαμας με τα δικά του και άλλοι. Κάποια στιγμή, εκεί στο κατέβασμα και στο κλείσιμο της θύρας, ο παραγωγός προλογίζει μια καινούρια άφιξη στην ελληνική δισκογραφία και παίζει το τραγούδι Λήθη· ένα τραγούδι για τον ποιητή που θα’ γραφε το έπος της γενιάς μας, αλλά τον πρόλαβε ο θάνατος σχεδόν άδοξα…

Η Δανάη Παναγιωτοπούλου δεν είναι μια εύκολη περίπτωση στο ελληνικό τραγούδι. Και εκτιμώ πως δεν θέλει να είναι. Θυμάμαι να έχω αγοράσει σχεδόν στα τυφλά τον πρώτο της δίσκο, με τίτλο «Οίκος αντοχής», να μοιράζομαι τις πρώτες ακροάσεις με φίλους κι εκείνοι να γυρεύουν ποιο από τα δέκα κομμάτια θα γίνει σουξέ. Φυσικά δικαιώθηκαν- δεν έγινε κανένα. Για μένα ωστόσο αυτά τα τραγούδια αποτέλεσαν το soundtrack κάποιων μηνών, από τις διαδρομές στο κέντρο μέχρι τα βράδια στο σπίτι. Δέκα μικρές ιστορίες με κοινωνικοπολιτικές αναφορές, με έξυπνες ατάκες, με θεματολογία επίκαιρη και φρασεολογία καυστική, με παραπομπές σε ένα ευρύ φάσμα πηγών, από την ιστορία του Παυλώφ μέχρι τον…σούπερμαν και τον μπαμπά. Κι όλα αυτά ντυμένα απέριττα, με δύο πιάνα, λίγη φυσαρμόνικα, λίγο ακορντεόν και μερικές δόσεις διακριτικών κρουστών. Ένα μουσικό μονόπρακτο αυτός ο δίσκος, από την αρχή μέχρι το τέλος με την αλληλουχία των θεμάτων σε λογική σειρά, που μοιάζει να διαλέγει μόνο του τους ακροατές του. Υπό αυτή την έννοια, ναι, είμαι θύμα.

Από την άνοιξη 2007 που συνέβησαν όλα αυτά έχουν περάσει σχεδόν δύο χρόνια με συνεντεύξεις, συναυλίες, εμφανίσεις σε κλειστούς χώρους και συμμετοχή σε διάφορα δρώμενα με αφορμή κοινούς σκοπούς και οράματα. Σήμερα η Δανάη δηλώνει παρούσα με τον καλύτερο τρόπο. Αφενός ανοίγει τα χαρτιά της ζωντανά κάθε Πέμπτη Βράδυ στον Πυρήνα, αφετέρου μοιράζεται μαζί μας την ανησυχία της για τα πράγματα με δύο νέα τραγούδια, προπομπούς της δισκογραφικής δουλειάς που αναμένεται να κυκλοφορήσει. Έχουμε κι εμείς, με τη σειρά μας, τη χαρά να μοιραστούμε το ένα από τα δύο (το δεύτερο για κάποιον λόγο αρνείται να ανέβει…) μέσα από το podcast παραδίπλα.

Ίδια αθώοι,
ίδια φταίχτες
σαν αντικρυστοί καθρέφτες.

Α.Α

Ξανά η βροχή.
Σβησμένα αυτοκίνητα στην άκρη του δρόμου,
βυσσινάδα με πάγο μες στο καταχείμωνο,
βαριά βιβλία και σκέψεις για καινούρια έπιπλα στο χρώμα του ξύλου,
σκοτάδι με φώτα κίτρινα του λιμανιού,
τσίγκοι που παίζουν μουσική σ’ αυτό το βροχερό ξενύχτι,
ένα ζευγάρι καλτσάκια που ποτέ δε βρέθηκαν
και μια επιστροφή που μύρισε φθινόπωρο.

Ένας μήνας μετά και οι λεπτομέρειες στη θέση τους.

Το σώμα κουρασμένο που κρατά τις αποστάσεις.
Η καρδιά ζεστή που τις μηδενίζει.
Το άρωμα που παραπλανά ακόμα και το σήμα του κινητού.
Τα μάτια με την απόχρωση της νύχτας.
Τα μαλλιά, καταρράκτες στο μέτωπο και στο λαιμό.
Τα χέρια σε αιώνιο μπαλέτο.
Το γέλιο βιτρίνα στην πραγματικότητα.
Τα μάγουλα κόκκινα από το κρύο.
Η βότκα με τον πάγο και το λεμόνι που δεν προλαβαίνει να πάρει ανάσα.
Τα μυστικά, μυστικά.
Και το σκουλαρίκι απόν.

Πώς αλλιώς άλλωστε;

Η αναισθησία του βλάκα είναι γεγονός. Στον ευφυή, τα κάθε είδους συμβάντα εγγράφονται ανεξίτηλα ως γνωστικές και συναισθηματικές εμπειρίες· οι ευχάριστες ή οδυνηρές αναμνήσεις πλουτίζουν τον ψυχικό του κόσμο και του χαρίζουν λεπτότητα κι ευαισθησία: οι έξυπνοι άνθρωποι είναι αισθαντικοί, έχουν μια αδιόρατη θλίψη πάνω τους. Το αντίθετο με τον ηλίθιο που είναι κομμάτι αδιάβροχος σ’ αυτά, αφού όσο λιγότερα εννοεί, τόσο λιγότερα νιώθει· είναι όπως λέμε «χοντρόπετσος», δεν «συν- αισθάνεται». Ο «εντυπωτικός μηχανισμός» του αδυνατεί να καταγράψει όλη την γκάμα των συναισθηματικών αποχρώσεων· τα περισσότερα είναι ψιλή βροχή που πέρασε. Ο στόκος συγκινείται, χαίρεται, θυμώνει, πονάει, πεισμώνει με τα πρωτογενή. Γι’ αυτό και η επαφή του με τις τέχνες είναι από ανύπαρκτη ως επιδερμική· είναι φτωχός σε παραστάσεις και δεν διαθέτει τα εφόδια (κρίση και συναίσθημα) για να συμμετέχει. Οι ιδέες και οι αφηρημένες έννοιες είναι περίπου αλαμπουρνέζικα· συνήθως αντιλαμβάνεται και θαυμάζει ποσότητες, απτά μεγέθη, χειροπιαστά: ώρες δουλειάς και όχι αποτέλεσμα, μεγάλη ορχήστρα και όχι άκουσμα· πολλά λεφτά, μεγάλο σπίτι, πολύ φαΐ, μεγάλα βυζιά.

Αντιγραφή από το βιβλίο
του Διονύση Χαριτόπουλου
με τίτλο "Εγχειρίδιο βλακείας".